“Dat bepaal ik zelf wel”
Wie een (organisatie)verandering heeft meegemaakt, heeft waarschijnlijk ook wel eens met weerstand te maken gehad. Misschien heb je uitingen van weerstand gehoord, gezien, of gevoeld. Misschien zag je het bij je collega, of misschien ervaarde je zelf weerstand. Weerstand ervaren is heel normaal: het is mens-eigen om gehecht te raken aan routines en daarmee gemak. Van nature houden we dus niet zo van verandering.
Toch kunnen geluiden van weerstand uit verschillende hoeken van de organisatie een negatieve invloed hebben op de veranderbeweging. Daarom wordt deze vraag vaak gesteld: Hoe kun je het beste omgaan met weerstand? Omgaan met weerstand kan op veel verschillende manieren. Een handige aanpak is om eerst in te zoomen op het type weerstand, om vervolgens te kijken welke techniek je het beste kan toepassen. Welke vormen van weerstand zijn er? Wij maken het onderscheid tussen inertia, scepticisme en reactance.
Reactance uitgelegd
Waar inertia voornamelijk gaat over geen tijd en energie voelen om te veranderen en scepticisme kritisch is naar de inhoud van de verandering, gaat het bij reactance vooral om de weerstand die wordt ervaren als je het gevoel hebt dat iemand je probeert te beïnvloeden. Het kan voelen als een aanval op je autonomie. Een beperking van je vrijheid. Vaak wordt deze vorm van weerstand ook gevoeld richting de boodschapper: wie ben jij om mij te vertellen wat ik moet doen?
Hoe ziet reactance eruit?
Hoe weet je of iemand reactance ervaart, of dat het om een andere weerstandsvorm gaat? In het geval van reactance zou je dit kunnen zeggen of denken:
- “Ik sta ervoor open. Maar ik bepaal graag zelf wanneer ik klaar ben om die stap te zetten. Het voelt wat geforceerd als anderen dat beslissen voor mij.”
- “Ik vind het leuk om zelf te experimenteren, en doe dingen op mijn eigen manier. Als iemand anders al heeft uitgestippeld hoe die nieuwe manier gaat en moet zijn, gaat de lol er een beetje af voor mij.”
- “Hoe kan iemand anders voor mij bepalen hoe ik mijn werk moet doen?! Ik heb daar niet zoveel mee, met die autoriteit...”
Herken je deze manier van denken bij jezelf? Of denk je meteen aan die ene collega?
Omgaan met reactance
Je hebt nu een beeld van wat reactance inhoudt, en hoe het eruit kan zien in gedachten of uitspraken. Tijd om de volgende stap te nemen: omgaan met weerstand.
1. Geef keuzevrijheid
Sommigen zullen voelen dat ze door de opgelegde verandering een stukje controle en autonomie kwijtraken. Geef ze een stukje van de controle terug door keuzevrijheid te bieden. Het staat misschien vast wat er gaat veranderen, maar bedenk waar ruimte is om eigen voorkeuren te volgen. Bijvoorbeeld: je kan volgende week of de week erna meedoen aan een sessie. Je kan bij vragen terecht bij collega 1 of collega 2. Je kan starten met activiteit A of met activiteit B.
2. Verklein het verzoek
Het gevoel dat er iets wordt opgelegd kan ervoor zorgen dat medewerkers weerstand voelen om het gewenste gedrag te vertonen. Vooral als die vraag groot is. Verklein dan het verzoek, zodat medewerkers niet overweldigd worden met alles wat ze ‘moeten’. Kijk eens met welke kleine gedragsverandering je kan starten. Als dat goed gaat, kan je steeds wat meer uitbreiden.
Een kleine disclaimer: de tips die we geven zijn niet de enige mogelijke tips. Ook is het niet zo dat ze uitsluitend werken voor de weerstandsvorm reactance. Elk veranderscenario vraagt weer om een andere aanpak, pas ze dus toe waar nodig.
Wist je dat we ook workshops op maat geven over weerstand en draagvlak creëren? Neem dus gerust contact op als je denkt dat jouw organisatie of projectteam baat heeft bij nieuwe inzichten over omgaan met weerstand. Dan onderzoeken we samen of wij je kunnen helpen om de veranderbeweging te starten of te vergroten!
